دیسک کمر
دیسک کمر و مشکلات ناشی از آن امروزه افراد زیادی را درگیر نموده است. اگر هرنی دیسک کمر به موقع و به درستی انجام نشود پارگی دیسک حادث شده و درمان مناسب نیاز دارد که بسته به شدت ضایعه عصبی فرق میکند. اما درمان آن چگونه انجام میشود؟
کلیات دیسک کمر
همانطور که قبلا گفته شد ساختار ستون فقرات ترکیبی از جسم مهره و دیسک بین مهره است. شاید تکراری باشد ولی میدانیم که ستون فقرات بدون رباط( لیگامان ) و عضلات ثبات و استقامت جهت نگهداری انسان در حالت قائم را ندارد. ذکر این نکته حائز اهمیت است سلامت ستون فقرات در گرو ورزش ( پر واضح که ورزش صحیح ) و روش زندگی صحیح میباشد.
ستون فقرات کمری شامل پنج جسم مهره و دیسک فیمابین میباشد. مهره شماره یک در بالا با مهره دوازده پشتی و مهره پنج در پایین با استخوان ساکرم متصل میشود. بیشترین فشار وارده به مهره و دیسک چهار و پنج کمری وارد میشود. تقریبا بیش از نود درصد بیمارانی که با بیماری دیسک کمر مراجعه م یکنند و ما جراحان ستون فقرات عمل می‌کنیم مشکل این دو دیسک را دارند.
برخلاف تصور، در زندگی روزمره بیشترین فشار در حالت نشسته به کمر و ستون فقرات وارد میشود. پیشنهاد «انجمن جراحان ستون فقرات ایران» جهت پیشگیری بخصوص در زندگی فعلی تقسیم نشستن به بازه های زمانی سی دقیقه میباشد. چگونه؟ بعد از هر۳۰ دقیقه نشستن سه دقیقه راه بروید. من این نام ( قانون سی،سه) را برای یاداوری انتخاب کرده‌ام. دیسک چهار و پنج ، و دیسک پنج وساکرم در معرض خطر هستند.
علل هرنی (در رفتن) دیسک کمر
– انجام حرکات ناگهانی و هیجانی مانند ورزش بدون آمادگی بدنی
– انجام اعمالی که به آن عادت نداریم مانند گردگیری آخرسال توسط بانوان گرامی
– انجام حرکاتی بدون در نظر گرفتن سن فیزیولوژیک.
علائم دررفتگی (هرنی) دیسک کمر
معمولا با کمر درد شدید شروع میشود. ممکن است شخص اصلا سابقه کمر درد را ذکر نکند ویا چندین سال سابقه کمردرد هر از گاهی را در سابقه داشته باشد. در هر دو مورد ( مرحله حاد) با درمان مناسب علائم از بین می‌رود.
اگر درمان مناسب انجام نشود به تدریج درد کمر کاهش یافته و درد به اندام تحتانی ( یکطرف یا دو طرف) میزند. که همان درد سیاتیکی معروف و آزار دهنده میباشد.اگر شدت هرنی دیسکال زیاد باشد ضایعات عصبی حادث میشود که شامل گزگز ، کاهش حس، سوزن سوزن شدن ، کاهش قدرت عضلانی و حتی اختلال کنترل ادرار و مدفوع است. در این حالت نیاز به جراحی فوری است. مراحل بیماری دیسک کمر در شکل یک نشان داده ام.
تغییرات بیماری
در شکل بالا، بالاترین دیسک سالم است و دیسک دوم و سوم از بالا تخریب و تورم دیسک را نشان میدهد درا ین دو مرحله علائم به صورت کمردرد و درد باسن خودش را نشان میدهد درمان این مرحله درمان دارویی است.
اگر درمان به موقع و به درستی انجام نشود پارگی دیسک حادث شده و درمان مناسب نیاز دارد که بسته به شدت ضایعه عصبی فرق میکند.
نکته ای که لازم به ذکر میباشد : هرگاه ناگهانی درد قطع شود نشانه خوبی نیست( به احتمال زیاد عصب از کار افتاده) و خطرناک است.
درمان دیسک
طیف وسیعی از روشهای درمانی در اختیار ما جراحان ستون فقرات قرار دارد. شامل داروهای ضد التهابی،کمربند طبی، فیزیوتراپی، کایروپراتیک، ابدرمانی، جراحی به روش بسته ( لیزر، اوزن ) جراحی نیمه باز و جراحی باز میباشد.
استفاده از روشهای فوق بسته به شدت و نوع دیسک کمر و تجربه و دانش جراح دارد. دارو درمانی با نظر پزشک می‌تواند در موارد خفیف مشکل را بر طرف نماید. بهتر است از خود درمانی جدا خودداری نمایید.
استراحت مطلق تقریبا در روشهای جدید جایگاهی در درمان دیسک کمر ندارد. حداکثر ممکن است تا پنج روز توصیه شود البته آنهم با نظر پزشک معالج، اگر ظرف سه تا پنج روز مشکل برطرف نشود باید روش درمانی را تغییر دهیم.
فیزیوتراپی را معمولا بعد از کاهش درد می‌توان شروع نمود. فیزیوتراپی به تدریج افزایش یافته و نهایتا به تمرینات عضلانی که خیلی هم مفید میباشد میانجامد. همکاران کایروپراکتور در بعضی مقاطع جهت درمان هرنی دیسک کمر و کمر درد کمک کننده باشند.
اصل اولیه در این رشته ایجاد هماهنگی لازم در تمامی عضلات ، رباط‌ها ( لیگامان) و مفاصل میباشد.لذا با تنظیم نمودن‌این هماهنگی توسط همکاران کایروپراکتور فشار اضافی از دیسک برداشته میشود.
درمان جراحی
درمان جراحی دیسک کمر را ما در موارد ذیل انجام میدهیم:
درد غیر قابل کنترل و تحمل
مختل شدن زندگی روزمره
اختلال اسفنکتری(عدم کنترل ادرار و مدفوع)
کاهش قدرت عضلانی( شروع فلج )
تشدید علائم (عصبی و درد)
نوع جراحی به عوامل زیادی بستگی دارد ازجمله:
علائم بالینی دیسک کمر
نوع دیسک دررفته براساس ام ار ای و سایر یافته های کمک تشخیصی
در جراحی کاملا بسته (برش ۱-۲ میلیمتری)
با استفاده از وسیله با همین قطر وارد دیسک کمر میشویم و اقدامات لازم را انجام میدهیم.
جراحی باز : همانطور که مشخصه بعد از باز کردن پوست و نسوج مربوطه به ستون فقرات میرسیم. تحقیقات زیادی شده و میشود که کم ضررترین راه برا رسیدن به ستون فقرات مشخص کند.
بعد از رسیدن به ستون فقرات به طرق مختلف اقدام به برداشتن فشار از روی عصب می‌کنیم.
هر کدام از روشهای فوق محاسن و معایب خود را دارند.پزشک معالج میداند که کدام روش به صلاح میباشد.
